Emme basma tulumba nasıl çalışır?
Emme pompa, çekilecek akışkanı pistonun sadece yukarı hareketiyle çekip akıtan pompa türüdür. Pistonun yukarı hareketi sırasında aynı anda silindirdeki su boşaltılırken bir yandan da silindir yeniden kaynaktan su ile doldurulmaktadır.
Emme-basma tulumbada ise su öncelikle silindire çekilir ve pistonun aşağı hareketi ile pistondaki çıkıştan dışarı pompalanır.
Tulumbalardaki kapakçıklar sadece tek yöne açılabilen kapaklar olup silindirdeki suyun akış yönüne ve basınca göre kapanıp açılmaktadır.
EMME BASMA TULUMBALARININ ÇALIŞMA PRENSİBİNİN İNCELENMESİ
EMME BASMA TULUMBALARININ ÇALIŞMA PRENSİBİNİN İNCELENMESİ
DENEYİN AMACI: Açık hava basıncının sıvılara etkisiyle, sıvıların daha yukarılara çıkmasını görmek.
HAZIRLIK SORULARI:
1-Yer altı sularını açık hava basıncı etkisiyle yeryüzüne nasıl çıkarabiliriz? Araştırınız.
2-Suyu bulunduğu seviyeden daha yukarıya tazyikle nasıl çıkarabiliriz?Tartışınız.
3-Emme basma tulumbalara günlük hayatımızda kullanıldığı yerlere örnekler veriniz.
KULLANILAN ARAÇ VE GEREÇLER:
1-tulumba modeli
2-beherglas (500ml’lik)
3-su
DENEYİN YAPILIŞI:
a)Emme tulumba modeli yapma
1-Piston kolunu silindirin oluk kısmına yakın ucuna monte ediniz.
2-Suboplu boruyu silindirin diğer ucuna monte ediniz.
3-Beherglastaki suya boruyu daldırınız ve piston kolunu yukarı doğru hareket ettiriniz. Bu durumda silindir içine su doldu mu? Gözleyiniz.
4-Piston kolunu aşağıya doğru ittiriniz. Silindir içindeki su pistonun üst kısmına çıktı mı?
b)Emme basma tulumba modeli yapma
1-Piston üzerindeki sübobu tıpa ile kapatarak iptal ediniz.
2-Süboplu boruyu silindirin oluk kısmına yakın olan ucuna monte ediniz.
3-Piston kolunu silindirin diğer ucuna monte ediniz.
4-Oluk kısmına sübop takınız ve basınç odası görevini yapacak olan parçayı oluğa takınız.
5-Piston kolunu yukarı çektiğinizde beherglastaki suyun silindire dolduğunu gözleyiniz.
6-Piston kolunu aşağı iterken taban kısmındaki sübobun kapandığını, oluk kısmındaki sübobun açılarak suyun basınç odasına dolduğunu gözleyiniz.
7-Piston kolunun yukarı hareketinde silindire su dolduğunu, aşağı doğru hareketinde ise bu suyun basınç odasındaki havanın sıkıştırmasıyla fışkırdığınıgözleyiniz.
DENEYİN SONUCU:
a)Emme tulumba: Piston kolu yukarı çekildiğinde piston üzerindeki sübop hava basıncının etkisiyle kapanır. Alt sübop açılarak silindire su dolar. Piston kolu aşağıya itilince sıvının her yöne doğru basınç yapmasından alt sübop kapanır. Üst subop ise açılarak pistonun üzerine su dolar. Piston kolu yukarı çekilirken pistonun üzerindeki su tahliye oluğundan dışarı akar. Bu hareket yapıldığı müddetçe tahliye oluğundan su akışı devam eder. Bahçelerde kullanılan tulumbalar emme tulumbalara örnek oluşturur. Emme tulumbalarda su en fazla 10,5 metre yüksekliğe çıkarılabilir.
b)Emme basma tulumba: Piston kolu yukarı çekildiğinde alt sübop açılır ve silindir içine su dolar. Piston kolu aşağı itilince sıvı basıncından dolayı alt sübop kapanır, basınç odasının girişinde bulunan sübop açılır. Bu esnada silindir içindeki su basınç odasına dolar. Basınç odasındaki havanın basıncının etkisiyle sıvı tazyikle dışarı fışkırır.