Barkod, çubuk kod ya da çizgi im, verilerin görsel özellikli makinelerin okuyabilmesi için çeşitli kodlama yöntemleriyle sunulmasıdır.
Orijinal olarak barkod, veriyi paralel çizgilerin genişlikleri ve boşlukları arasında saklardı, ama günümüzde noktasal şekiller, iç içe daireler ve görüntü içinde gizli şekiller gibi farklı türlerde de görülebiliyorlar.
Barkod, barkod okuyucu olarak da adlandırılan optik okuyucular ile okunabilir veya özel yazılımlarla görüntü içinden taranabilir. Barkod bilgisayara veri girişinin doğruluğunu ve hızını artıran Otomatik Tanıma Veri Toplama (OT/VT) uygulamalarında geniş bir kullanım alanı bulmaktadır.
Geleneksel olarak barkod kodlaması sadece rakamları sembolize ederken, yeni sembolojiler tüm ASCII karakter setine büyük harf ve daha fazlasını eklemiştir. Basit barkodların ihtiyaç duyduğu alana daha fazla bilgi sığdırma gereksinimi çizgiler yerine kare hücreleri içeren (bir tür İki boyutlu barkod) matrix kodların geliştirilmesine sebebiyet vermiştir. İçiçe kodlar iki boyutlu ve tek boyutlu kodların karışımıdır ve geleneksel tek boyutlu sembolojiyi birden fazla satır içerecek şekilde bir çerçeve içinde yeniden boyutlandırma işlemidir.
Tarayıcılar (barkod okuyucular) [değiştir]
En eski ve hala en ucuz barkod tarayıcıları sabit bir ışık kaynağı ve barkod boyunca hareket ettirilen bir adet fotosensör ile yapılır.
Daha sonra yapılan bir tasarım, “laser tarayıcı”, barkod boyunca laseri tarayan poligonal ayna veya galvanometreye monte edilen ayna kullanır—aslında sadece bir adet düz çizgi içerir, ama barkodları her açıdan okuyabilmek için karmaşık şekillerde görülür.
1990’ların sonlarında bazı barkod okuyucu üreticileri hem tek boyutlu hem de iki boyutlu barkodları okumak için sayısal kameralarla çalışmaya başladı. Bu teknoloji günümüzde mükemmel hale geldi ve şimdilerde çoğu uygulamada laser tarayıcıları performans ve güvenilirlik açısından geride bırakıyor.
Yakın zamanda, mağaza raflarından alabileceğiniz sayısal kameralar hem tek hem de iki boyutlu barkodları okuyacak yeterli çözünürlüğe ulaştı. Artan şekilde firmalar barkod tarama yazılımlarını kameralı telefonlara adapte etmenin yollarını arıyor. Ancak, kameralı telefonların optikleri endüstriyel tarayıcılar için optimize edilmiş standart kodlara yeterince uygun değil. Sonuç olarak mobil kullanım için renk kodu ve mCode gibi yeni kodlar tasarlanmakta.
Kod doğrulayıcı (barkod kontrolü) [değiştir]
Bar kod doğrulayıcı birincil olarak barkod basılan ama tedarik zincirindeki tüm firmaların bar kod kalitesini test edeceği iş sahalarında kullanılmaktadır. Barkodun tedarik zincirindeki herhangi bir tarayıcı tarafından okunabilmesini garantilemek çok önemlidir. Perakendeciler uyumlu olmayan barkodlar için yüksek meblağlı cezalar vermektedir. 13 haneli ve diğer tür barkodlarda son rakam kontrol rakamıdır. Örneğin numaralar; 8693043021044 olsun, (1.Sayı=8,2.Sayı=6,3.Sayı=9 şeklinde)burada tek ve çift sıralı rakmlar kendi içinde toplanır, çift rakamlar grubunun son hanesi 3 ile çarpılır ve çift hanelilerin toplamının son rakamı eklenir. Elde edilen sonucun son hanesi 10 da çıkartılır ve elde edilen sonuçla barkoddaki son rakam aynı olmalıdır. Yani; tek sıralar toplamı8+9+0+3+2+0=22, 6+3+4+0+1+4=18 18×3=54, 54+22=76, birler hanesi 6 yı 10 dan ıkarttığımızda 10-6=4. En sondaki rakamın 4 olduğu görülmektedir.
Bar kod doğrulayıcılar bir tarayıcı gibi çalışmaktadır ama sadece bar kodu çözümlemek yerine, bir doğrulayıcı 8 çeşit test uygulamaktadır. Her test sonucuna 0.0-4.0 (F-A) arasında bir değer verilmektedir ve bu testlerin en düşüğü tarama değeri olarak alınmaktadır. Bir çok uygulama için 2.5 (C) değeri kabul edilebilir en alt değerdir.
Bar kod doğrulayıcı standartları
- Orijinal Amerikan barkod kalite özellikleri ANSI X3.182’dir
- Şu anki uluslararası barkod kalite özellikleri (tek boyutlu kodlar için) ISO15426-1 ve (iki boyutlu kodlar için) ISO15426-2 ‘dir.
- Barkod doğrulayıcıları (tek boyutlu bar kod doğrulayıcı uyumluluk standardı) ISO 15426-1 veya (iki boyutlu bar kod doğrulayıcı uyumluluk standardı) ISO 15426-2 ile uyumlu olmalıdır.
Bar kod doğrulayıcı üreticileri:
- RJS/Printronix (tek boyutlu)
- Hand Held Products (tek boyutlu)
- Webscan (tek ve iki boyutlu)
- Auto ID Solutions (iki boyutlu)
- Stratix (tek boyutlu)
- Axicon (tek boyutlu)
Barkod kullanmanın faydaları [değiştir]
Satış noktası (POS) yönetiminde, barkod kullanımı önemli konular ile ilgili çok detaylı güncel bilgi sağlayarak kararların daha hızlı ve güvenilir şekilde alınmasına imkân vermektedir. Örneğin:
- Hızlı satılan ürünler çabucak belirlenir ve müşteri talebini karşılamak üzere yeniden spariş edilir,
- Yavaş satılan ürünler belirlenir ve istenmeyen stok oluşumu engellenir,
- Bir ürünün mağaza içinde yer değişimi takip edilebilir ve hızlı satılan ve daha karlı ürünler en iyi yerlere yerleştirilir,
- Geçmiş bilgiler dönemsel değişimleri kesin bir doğrulukla tahmin etmek için kullanılabilir.
Bar kod tarayıcıları ayrıca düşük maliyetlidir ve çok doğru okuma yapar – sadece 1/100000 giriş yanlış olur.
Wikipedia
Barkosis
1980’li yılların başında radyo televizyon tamirciliği yapan ve 1986 yılında bilgisayarla tanışan lise mezunu Elvan Meral, barkot sisteminde çığır açtı. Uzun yıllar üzerinde çalışarak geliştirdiği sistemle barkotlu teraziyi icat eden Meral, ürettiği bu ürünü çok ucuza satarak küçük esnaf için de kolaylık sağladı. Televizyon tamircilinden sonra babasının marketini işletmeye başlayan Meral, daha sonra geliştirdiği sistemin pazarlamasına yöneldi. Necdet Coşkunsu ortak olan Elvan Meral,
şimdi 5 ayrı noktada bin mütşteriye ulaşıyor. Sistemi son olarak İzmir Üçyol semtinde Aslan Manav Market şirketinde uygulayan Barkosis firması bu sistemle müşteri memnuniyetini de geliştirdi.
TAMİRCİLİKLE BAŞLADI
Televizyon tamirciliğiyle yola çıkan Elvan Meral, bilgisayarla tanıştıktan sonra yazılımı öğrendiğini, daha sonra bilgisayar programcılığını ilerlettiğini belirtirken, öğrendiklerini market dükkanında uyguladığını anlattı. Bu sayede veresiye defteri kargaşasına bir çözüm bulmak için yeni bir çalışmaya giren Elvan Meral, “Yaptığım program ile veresiye kayıtları tutmaya başladık. Zaman içinde programı hem kullanıp hem geliştirerek marketin tüm ihtiyaçlarını karşılar hale getirdim. 1998 yıllında marketi işletmek tamamen bana kalınca, yazılımı ihtiyaçlar doğrultusunda daha da geliştirdim. Market işletmeyen kişilerin aklına bile gelemeyecek özellikler ilave ettim. Mesela aynı anda üç ayrı satış penceresi kullanıp, pencereler arasını sadece bir tuşla geçmek, veresiye müşterisine kasadan ödünç para vermek veya kendisi de defter tutan ama defterini getirmeden bir şey alıp, ‘Sonra bizim deftere yazarsın’ diyen müşterinin hesabına özel işaretle kayıt yapmak gibi sektörel çözümler yaptım” dedi.
MİNİMUM MALİYET
1993 yılında programın ilk satışını yaparak piyasaya çıkmaya başlayan Meral, esnaf çevresindeki tüm arkadaşları tarafından büyük ilgi gördüğünü, böylece programcılık ile hayatını sürdürme kararı aldığını dile getirerek “Küçük esnaf ile çalışmaya başladığım için maliyetleri minimum tutmam gerekiyordu. Barkotlu sistemin olmazsa olmazı olarak gösterilen barkotlu terazisini kullanmadan, üzerine konan ağırlığı bilgisayara gönderen bir terazi arayışına girdim. Zaten küçük bir dükkanda, kasa ile aynı tezgahta barkotlu teraziden etiket çıkarıp sisteme okutmak, hem terazi maliyeti hem de etiket giderleri açısından mantıklı gelmiyordu bana. İki defa İzmir’den İstanbul’a giderek bir terazi fabrikasından istediğim şekilde terazi temin ettim. Bu terazi arayışı içinde iken Necdet Coşkunsu ile tanışarak ortak olduk. Marketimi devir ederek tamamen program satışı ve teknik desteği ile uğraşmaya başladık” diye konuştu.
BEŞ BÖLGEDE
Şu anda beş bölgede Barkosis firmasının program yazılımının bine yakın noktada kullanıldığını belirten Meral, “Dokunmatik ekranlı bilgisayarların piyasaya çıkmasıyla beraber, programı dokunmatik ekrana adapte ettik. Barkotsuz ürünler için ekranımıza 144 adet resimli tuş ilave ettik. Bu satışımızı kolaylaştırdı. Sistem sayesinde, ekmek, yumurta gibi barkodu olmayan ürünlerin satışını yapmak için ekranda ürünün resmine dokunmak yeterli hale geldi” dedi.
İçeriği çok zengin
Barkosis’in ikinci ortağı Necdet Coşkunsu, geliştirdikleri programın içeriğinin çok zengin olduğunu söyledi. Coşkunsu, “Ciro, kar, stok, kasa, cari hesap, raf etiket, barkod basımı, bilgi fişi basımı, kendi tüketimlerimizi takip ve raporlama, internet üzerinden güncelleme gibi
bölümler var. Bu alandaki ihtiyacı görüp yeni bir yapılanma ile kadromuzu artırdık. İzmir Gıda Çarşısı’nda Barkosis adı altında 3 katlı işyerimizde hizmet vermeye başladık. Bayii ağı ile tüm Türkiye’de perakende satış yapan market, manav, kasap, şarküteri, pastane gibi noktaları, düşük maliyetli barkotlu sisteme kavuşturuyoruz” diye konuştu.
Medyadan alıntı