345 kV Ayırıcı Görüntüleri

 

 

 
345 kV Ayırıcı Görüntüleri

Ayırıcı:

Yüksek gerilimde kullanılanprimer teçhizatın ana kalemlerinden olan ayırıcılar sistemin gerilimden izoleedilmesi için kullanılır. Ayırıcıların akım kesme özellikleri yoktur. Akımaltında açılmazlar ve kapatılamazlar.

Ayırıcıların kesicilerin akım yolu üzerindebulunur. Kesiciden önce ve sonra yer alırlar. Kesicinin bakım ve onarımıgerektiği zaman kesici açıldıktan sonra ayırıcılar açılır. Sistem tekrarenerjilenmek istendiği zaman önce ayırıcılar kapatılır. Sonra kesicikapatılarak sisteme enerji verilir.

Ayırıcı kesinlikle yük altındaacılmamalıdır. Herhangi bir nedenle yük altında ayırıcı açılırsa, meydanagelecek ark ayırıcıyı tahrip ettiği için çevresine ve ayırıcıyı açana zararverir. Manevralarda bu hususa dikkat etmelidir. Bugün sistemimizde çeşitli tipayırıcılar orta ve yüksek gerilimde kullanılmaktadır.

GördükleriGörevlere Göre Sınıflandırma

a)Hat ayırıcıları: E.İ.H. çıkışlarındakullanılır.

b)Bara ayırıcısı: Kesici ile bara arasındakullanılır.

c)Toprak ayırıcı: Gerilimden tecrit edilmişdevrelerin toprak tertibatını sağlar. Ait olduğu kesici ve ayırıcınınaçılmasından sonra kapanabilir. Mekaniki ve Elektriki kilitleme ile busağlanır.

Kullanıldıkları YereGöre Sınıflandırma

a) Dahiliayırıcılar

b) Hariciayırıcılar

Kumanda Şekillerine Göre Sınıflandırma

a) Istanka ilekumanda edilen ayırıcılar

b) Mekanikikumandalı ayırıcılar

c) Elektrikikumandalı ayırıcılar

d) Havalıkumandalı ayırıcılar

AyırıcıSeçimi

Ayırıcı seçiminde şu hususların dikkatealınması gerekir.

1- İşletmegerilimi

2- Maksimumişletme gerilimi

3- İzalasyongerilimi

4- Nominalakımı

5- Kısa devraakımı

Ayırıcılar ayrıca çalışma şekillerine göresınıflandırılırlar.

 

Bıçaklı Ayırıcılar

Bıçaklı ayırıcıların hareketli üç kontağıaynı zamanda açılır ve kapatılır. Bina içinde veya bina dışında kumanda düzeniemniyet mesafesi dışında açma ve kapama yaptırılır.

Ayırıcıların madeni olan kısımlarıtopraklanır. Bıçaklı ayırıcılarda, hat ayırıcısı ile toprak bıçağı arasındakilitleme tertibatı vardır.

Ayırıcılar aşağıdaki bölümlerden meydanagelir.

– Şase

– Mesnetizalatörleri

– Bıçakşeklinde hareketli kontaklar

– Sabitkontaklar

– Hareketlikontakları açıp kapatmaya yarayan mekanik düzen

– Kilittertibatı

– Bıçaklıayırıcılar yapı itabariyle üçe ayrılır.

 

Dahili Bıçaklı Ayırıcılar

Dahili tip ayırıcılar bina içerisindekullanılacakları yerlere göre duvar veya saç hücreler üzerine monte edilir.Ayrıca mekanik kumanda kolu hücre dışında yapılır. Hücrelerde enerjili kısımlartel fensle emniyet altına alınır.

Harici Bıçaklı Ayırıcılar

Hariciayırıcılar açık hava şartlarında çalışacağı göz önüne alınarak imal edeilir.Kumanda mekanizması, ayakta duran bir insanın rahatça açıp kapayacağı şekildemonte edilir.

Toprak Bıçağı

Toprak bıçağı bina içinde ve bina dışındakullanılabilir. E.İ.H. nın girişi ve çıkışlarında kullanılır. Bakım veya onarımiçin hattın enerjisi kesildiği zaman toprak bıçağı kapatılır.

Hat emniyete alınmış olur. Ayırıcılar özelmesnetler, direk üzerinde veye bina içinde hat çıkışlarına monte edilir.

 

SigortalıAyırıcı

Sigortalı ayırıcılar bina içinde veya bina dışında 36kVta kadarkullanılır. Sistemde meydana gelen arızaların diğer müşteriye yansımaması veteçhizatı koruma amacı ile branşman dağıtım hatları ile çok küçük enerji çekenmüşteri çıkışlarında kullanılır.

Döner İzolatörlü Ayırıcılar

Dönerizolatörlü ayırıcılar yüksek ve çok yüksek gerilimli trafo merkezlerindekullanılırlar. Kullanma gerilimleri 60, 154, 220, 380, ve 800kVdur.

Bu ayırıcılar ekseriyetle harici tiptir.Ancak son yıllarda bina içine tesis edilen yüksek gerilim trafo merkezlerindekullanılmaktadır.

Hareketli kontakları taşıyan ve hareketettiren izolatör mekaniki bir tertibatla kendi ekseni etrafında ve ayırıcıcinsina göre belli açılar dahilinde döndürülür.

Ayırıcıların mekaniki düzeni el ileçalıştırılmasının yanında yakından veya uzaktan kumanda ile elektrik motoru,basınçlı hava ve hidrolik olarak da çalıştırılabilir.

Ayırıcılar yük altında açılıp kapamamasınarağmen ayırıcıların açılıp kapamalarda kontaklar arasında arklar meydanagelebilir. Bu arkın önlenmesi için ark boynuzları ve korona halkalarıkullanılır.

Döner izolatörülü ayırıcılar iki ana gruptatoplanır.

1- Tek dönerizolatörlü ayırıcılar

2- Çift dönerizolatörlü ayırıcılar

 

Tek Döner İzolatörlü Ayırıcılar

Ayırıcının bir izolatörü kendi eksenietrafında döndürülmesini sağlayacak şekilde yapılmıştır. Döner izolatörlerindurumuna göre iki çeşittir.

a) Dönerİzolatörlü Ortada Olan Ayırıcılar

b) Dönerizolatörlü kenardan olan ayırıcılar

27.7.2- Döner İzolatörlü Ortadan OlanAyırıcılar

Döner izolatörlü ortadan olan ayırıcılardaha ziyate 66, 154, 220kVluk trafo merkezlerinde kullanılırlar.

Bu tip ayırıcılarda ortada döner izolatörüzerinde sabit bir erkek kontak bulunur. Döner izolatör kendi etrafında 90derecelik açı ile mekenik düzen vasıtası ile döndürülecek kenarda bulunan sabitizolatör dişi kontaklarına kenetlenerek ayırıcı kapanmış olur.

 

ÇiftDöner İzolatörlü Ayırıcılar

Çift döner izolatörlü ayırıcılarda ayırıcınınher iki izolatörü 90derece kendi ekseni etrafında mekaniki bir düzenle dönerekayırıcının kapanmasını açılmasını sağlar. Bu tip ayırıcılar kış mevsiminin çoksert geçtiği yerlerde kontakları kaplayan buzun kolay kırılarak açılmasını temineder.

Ayırıcılarda elle mekaniki kumandaverildiği gibi yakından veya uzaktan elektriki motor ilede açma ve kapamakumandaları verilebilir. Elektriki ve mekaniki kilitleme tertibatı daha önceizah edildiği gibidir.

 

Yatay Kapamalı Ayırıcı

Butip ayırıcıda döner izolatörün üzerinden hareketli kontağı yekpare olup dönerizolatör kendi ekseni terafında 90derece dönmek sureti ile ayırıcıya açma vekapama kumandası verilir.

Ayırıcı toprak bıçaklı yapıldığı takdirdetıopraklama bıçağının ana kontak ile mekaniki kilitleme tertibatı vardır.

Bu tip ayırıcılar diğerlerine göre daha çokmalzeme ve işçilik gerektirmektedir.

Bu tip ayırıcı tpprak bıçaklı yapıldığıtakdirde topraklama bıçağının ana kontakları ile mekaniki kilitleme tertibatınınolması gerekir.ayırıcı ana kontakları kapalı iken toprak bıçağı kapatılamaz.Mekaniki kilitleme tertibatına ilaveten birde elektriki kilit tertibatıbulunur. Kesici kapalı iken ayırıcının açılmamasını temin eder. Ancak kesiciaçık iken ayırıcı açılabilir veya kapatılabilir.

 

Dönerİzolatörü Kenarda Olan Ayırıcılar

Bu çeşit ayırıcılar 110kVdan 800kVa kadaryapılmaktadır. Ülkemizde 154kVluk trafo merkezlerinde yeni kullanılmayabaşlanmıştır. 220ve 380kVluk trafo merkezlerindede kullanılmaktadır.

 

MafsalsızDüşey Kapamalı Ayırıcı

Dinerizolatörlü kenarda olan ayırıcının hareketli kontağı yekpare olup, ayırıcıaçıkken yere dik durumdadır. Ayırıcı yakından ve uzaktan kumanda edilir.

 

Pantoğraf Ayırıcı

Pantoğraf ayırıcılar hareketli kontağın vebu kontağın çalışma düzenine göre muhtelif şekilleri vardır. Pantoğrafayırıcılarda ayırıcının açılıp kapanmasını sağlayan döner izolatörlerkenardadır. Hareket düzeni yakından elle mekaniki olarak çalıştırıldığı gibihareket düzeni motor ile yakından ve uzaktan çalıştırılabilir.

Hareketli Kontağı Yatay Çalışan Pantoğraf Ayırıcı

Ayırıcını hareketli kontağı bir mesnetüzerinde ve hareketli mekanizma mesnedi ve kumanda mekanizması ile karşısındasabit kontağı taşıyan mesnet izolatöründen ibarettir. Ayırıcıya yakından ellekumanda verildiği gibi yakından ve uzaktan da elektriki kumanda ile açma vekapama yapılabilir.

 

HareketliKontağı Düşey Çalışan Pantoğraf Ayırıcı

Butip ayırıcılarda sabit (dişi) kontak bara iletkenine bağlıdır. Dolayısı ilesabit kontağı taşıyan mesnet izolatörü ve kaidesi yoktur. Ayırıcı tek mesnetüzerine monte edilmiştir. Ayırıcı ile kumanda mekanizması arasında dikeymekaniki düzen mevcuttur. Ayırıcıya yakından elle kumanda verildiği gibiayırıcıya yakından ve uzaktan elektriki kumandada verilir.