Buckyball nedir?
Bir buckyball 20 altıgen ve 12 beşgen şeklinde dizilmiş 60 karbon atomundan eydana gelen küçük futbol topu şeklinde bir moleküldür. Buckyball’lar sadece bir nanometre çapındadırlar. Buckyball’ın kimyasal formülü C60’tır.
Buckyball’lar fulleren ailesinin keşfedilen ilk molekülüdür. Bu ailenin tüm elemanları, altıgen veya beşgen şeklinde dizilmiş, bütünüyle karbon atomlarından oluşan kafes şeklinde moleküllerdir. Karbon atomlarından oluşan içi boş, boru şeklinde yapılar olan karbon nanotüpleri de bu aileye aittir.
Fullerenler, karbon atomlarının diziliş biçimlerinden dolayı kendine has özelliklere sahiptir.
Karbon Şekilleri
Karbon, buckyball ve nanotüpleri içeren fullerenler de dahil olmak üzere sayısız şekilde var olabilir. Karbon nanotüpleri elektrik ve ısı açısından bilinen en iletkemaddelerdendir. Diğer şekiller, dünyadaki en sert madde olan elmas ve en yumuşak maddelerden grafit’i içerir. Tüm bu cisimler tamamen karbondan yapılmıştır. Aynı alaşıma sahip ama farklı yapılardaki bu şekillere alatroplar (ayrıbiçimler) denir. Karbon alatropları farklı özelliklere sahiptirler çünkü karbon atomları nano ölçekte farklı dizilmişlerdir. Grafit’te (b) karbon atomları, üst üste sıralanmış altıgen katmanlar şeklinde dizilmiştir ve katmanlar arasındaki bağlar zayıftır. Çizim kalemlerindeki kurşunun yapıldığı madde grafit’tir: kurşun kalem kullanırken bu güçsüz bağlar kolayca kırılır ve karbon katmanlar kağıt üzerine dökülür. Buna karşın elmas (c) dünyadaki en sert maddedir. Elmas yapısında, her karbon atomu, farklı dört karbon atomuna, elmasa sertliğini veren üç boyutlu örgüyü oluşturarak bağlıdır. Buckyball’lar top şeklince moleküllerdir (d) ve karbon nanotüpleri (h) esasında tüpün içine yuvarlanmış ayrı bir katmandırlar.
Uygulamalar
Buckyball’lar ve karbon nanotüpleri doğal yollarla ortaya çıkarlar. İsli ortamlarda ve dış alanlarda çok az miktarda bulunabilirler ve ayrıca yıldırımla da oluşurlar. Nano ölçekte çalışan bilim insanları, bu küçük moleküllerin nasıl yapılacağı ve başka şeyler inşa etmek için bunları nasıl kullanacakları konusunda çalışmaktadırlar. Buckyball’lar yuvarlak şekilleri nedeniyle iyi birer kayganlaştırıcıdırlar. Araştırmacılar, içi boş yapılarının ilerde ilaç sağlamak için kullanılıp kullanılamayacağını araştırmaktadırlar. Ayrıca antikorları bağlayarak,hastalıkların merkezine hedeflenecek olan tedavileri tasarlamak ve doğru yerde ilaç temini sağlamak da mümkün olabilecektir. Karbon nanotüpleri çok dayanıklı ve hafif ve yarı-iletken ya da iletken olabilirler. Şimdiki LCD ve plazma teknolojileriyle yer değiştiren düz ekranlardaki kullanımlarına ilişkin araştırmalar yürütülmektedir. Karbon nanotüpleri ayrıca, örneğin emisyonsuz arabalarda kullanılabilecek hidrojen-oksijen yakıt hücresi üretimine olanak sağlayan hidrojen depolaması için de değerlendirilebilir. ‘Buckykağıt’, yangın ve yıldırıma karşı elektro manyetik perdeleme olabilecek karbon nanotüplerinden yapılan bir kağıttır. Ve hatta insan kasının 100 kat fazlası kadar güç üretmek için yapay kas gibi de olabilir. Nanotüpler ayrıca güvenlik amaçlı gaz sensörleri ve çevre uygulamaları olarak da kullanılabilirler. Son olarak, bileşik maddeleri güçlendirmek için de kullanılırlar. Bunlar sadece birkaç örnek; fullerenlerin pek çok potansiyel kullanma alanı vardır ve gelecekte esas madde olmaları beklenmektedir.
Nanoteknoloji nedir?
Nanoteknoloji maddeyi atomik ve moleküler seviyede kontrol etme bilimidir. Genel olarak 100 nm ve daha küçük boyutta malzeme ve aygıt geliştirmekle ilgilidir. 1 nm, metrenin milyarda biridir.
Nanoteknoloji birçok alanı kapsayan bir bilim dalıdır. Aygıt fiziği, malzeme bilimi, elektronik, kimya, biyoloji gibi dallardan bilim araştırmacıları, nanoteknoloji çalışmaları yapmaktadır.
Nanoteknolojinin etkileri üzerinde çok tartışma olmuştur. Nanoteknolojinin tıp, elektronik ve enerji üretimi gibi alanlarda uygulanma potansiyeli vardır. Bunun yanında, her yeni teknolojide olduğu gibi, nanomalzemelerin de sağlık ve çevre üzerindeki etkileri merak edilmektedir
Nanoteknoloji’nin kullanım alanları
Nanoteknoloji yavaş yavaş hayatımıza girmektedir. Şu an nanoteknolojinin 3. devresinindeyiz, 2020 yılı itibari ile de 4. nesil nanoteknolojik ürünlerin çıkması bekleniyor. ABD’de de bulunan Project On Emerging Nanotechnologies adlı kurumun internette yayınladığı listede Ocak 2009 itibari ile 803 nanoteknolojik ürün bulunmaktadır. Listede sağlık, tekstil, elektronik, otomotiv, gıda ürünlerinden örnekler bulunmaktadır. Günümüzdeki nanoürünlerin çoğu varolan bir malzemeye nanoyapılarla suyu itme, güzel koku salma gibi ek özellikler eklenmiş halidir.
Google’dan son jest Buckyball doodlesi
Dünya’nın en büyük arama motoru google süpriz doodlesi ile Buckyball’u Dünya ile tanıştırıyor. Nanoteknolojinin yaratıcısı Richard Buckminster Fuller’i Buckyball tasarımı ile anan Google’ın yeni doodlesi Buckyball nedir? Buckyball hakkında bilmedikleriniz ve çok ilginç detaylar…
Google yeni doodle ile Buckyball’ı Dünya’ya tanıtıyor. Google doodle tasarımları ile farklılığı yaratan ünlü fizikçilerden tutun tüm bilim adamlarını anmak için onların doodlesini yapıyor. Artık Google için bir gelenek haline gelen doodleler Google’ın önemli isimlere bir hediyesi. Buckyball doodlesi ise Nano teknolojinin ilk adımını atan Richard Buckminster Fuller’in mimari şaheserlerini anma doodlesi olarak adını Google doodleleri arasına yazdırdı. 1985 yılında ünlü mimar Fuller’in kendine has ve harika kubbe yapıları Buckyball’ı doğurdu. İsmi aslında buckminsterfullerenler olan bu doodle adı kısaltılarak Buckyball denildi.